Công chứng giấy tờ cho trẻ dưới 18 tuổi – Có gì khác người lớn?

Công chứng giấy tờ trẻ em là thủ tục pháp lý quan trọng nhưng thường bị hiểu nhầm hoặc bị bỏ qua trong thực tiễn. So với công chứng cho người trưởng thành, việc công chứng giấy tờ liên quan đến trẻ dưới 18 tuổi có những điểm khác biệt rõ rệt, xuất phát từ năng lực hành vi dân sự và yêu cầu bảo vệ quyền lợi trẻ vị thành niên. Dưới đây là phân tích chi tiết để bạn đọc nắm rõ.

 >>> Xem thêm: Văn phòng công chứng uy tín giúp thủ tục nhanh chóng, chính xác.

1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh việc công chứng giấy tờ trẻ em

1.1. Bộ luật Dân sự 2015

Theo Điều 21, người chưa đủ 6 tuổi không có năng lực hành vi dân sự. Mọi giao dịch liên quan phải do người đại diện theo pháp luật thực hiện.

Theo Điều 22, người từ đủ 6 đến chưa đủ 15 tuổi có năng lực hành vi dân sự hạn chế, được thực hiện giao dịch dân sự nhưng phải có sự đồng ý của người đại diện.

Theo Điều 23, người từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi có thể tự mình xác lập một số giao dịch, trừ khi pháp luật có quy định khác.

1.2. Luật Công chứng 2014

Điều 42 quy định rõ: Công chứng viên phải kiểm tra năng lực hành vi của người yêu cầu công chứng. Đối với trẻ em, công chứng viên có quyền từ chối nếu thấy đối tượng không có năng lực hành vi phù hợp với giao dịch yêu cầu công chứng.

2. Công chứng giấy tờ trẻ em khác người lớn như thế nào?

2.1. Về người đại diện khi công chứng

Khác với người trưởng thành có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, trẻ dưới 18 tuổi cần cha mẹ hoặc người giám hộ đi cùng để thực hiện thủ tục công chứng.

Ví dụ:

Bé H (14 tuổi) được tặng một món tiền tiết kiệm từ ông bà và muốn lập hợp đồng gửi tiết kiệm có thời hạn 2 năm. Dù bé có thể ký tên, nhưng vẫn cần có cha/mẹ đồng ý và ký xác nhận khi công chứng hợp đồng với ngân hàng.

 >>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng uỷ quyền có bắt buộc không trong mọi trường hợp?

2.2. Về phạm vi giao dịch được công chứng

• Trẻ dưới 6 tuổi: không thực hiện được bất kỳ giao dịch nào.

• Trẻ từ 6–15 tuổi: chỉ được công chứng các giấy tờ liên quan đến học tập, nhận quà tặng nhỏ, có xác nhận của cha mẹ hoặc người giám hộ.

• Trẻ từ 15–18 tuổi: có thể công chứng một số giấy tờ như hợp đồng lao động, cam kết học nghề, khai lý lịch,… nếu được pháp luật cho phép và phù hợp độ tuổi.

Ví dụ:

Em L (17 tuổi) đi du học theo diện học bổng. Em có thể tự ký hợp đồng đào tạo nhưng khi công chứng văn bản bảo lãnh tài chính, vẫn phải có cha mẹ cùng ký xác nhận.

 >>> Xem thêm: Công chứng giấy tờ có dấu hiệu giả mạo – Văn phòng xử lý thế nào?

2.3. Về giấy tờ khi đi công chứng

Người yêu cầu công chứng giấy tờ cho trẻ em cần chuẩn bị thêm:

• Giấy khai sinh của trẻ (hoặc CCCD nếu đã có)

• Giấy tờ chứng minh mối quan hệ (hộ khẩu, giấy chứng nhận giám hộ…)

• CMND/CCCD của cha mẹ hoặc người đại diện hợp pháp

• Văn bản chứng minh sự đồng ý (nếu cần)

3. Một số loại giấy tờ trẻ em cần công chứng phổ biến

3.1. Công chứng giấy tờ trẻ em: Giấy ủy quyền đi học, đi khám bệnh

Phổ biến trong trường hợp cha mẹ đi công tác hoặc ở xa, ủy quyền cho ông bà chăm sóc trẻ và ký thay các văn bản học đường.

3.2. Công chứng giấy tờ trẻ em: Cam kết tài chính, cam kết học tập

Thường dùng khi trẻ du học, xin visa, hoặc nhận học bổng. Những văn bản này có thể cần sự tham gia của cả trẻ và người đại diện hợp pháp.

 >>> Xem thêm: Công chứng giấy tờ cho hồ sơ vay ngân hàng – Những điều cần tránh

3.3. Công chứng giấy tờ trẻ em: Hợp đồng sử dụng hình ảnh, tài năng

Trẻ em tham gia hoạt động nghệ thuật hoặc thể thao cần có hợp đồng. Khi công chứng những giấy tờ này, cần cha mẹ xác nhận rõ quyền và nghĩa vụ của trẻ.

4. Rủi ro nếu công chứng sai quy định đối với trẻ em

• Văn bản có thể bị vô hiệu do sai về chủ thể.

• Trẻ bị ảnh hưởng quyền lợi do thiếu người đại diện hợp pháp.

• Người công chứng và bên còn lại có thể chịu trách nhiệm pháp lý, thậm chí bị xử phạt.

Ví dụ thực tế:

Một hợp đồng biểu diễn được ký giữa công ty A và một ca sĩ nhí 12 tuổi, chỉ có chữ ký của bé mà không có chữ ký phụ huynh. Khi xảy ra tranh chấp về thù lao, Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu vì bé chưa đủ năng lực hành vi và không có người đại diện hợp pháp.

 >>> Xem thêm: Đừng bỏ qua cách thức công chứng giấy tờ đang được ưa chuộng hiện nay

5. Kết luận

Công chứng giấy tờ trẻ em là thủ tục cần được thực hiện cẩn trọng, tuân thủ đúng quy định pháp luật về năng lực hành vi dân sự và người đại diện. So với người lớn, trẻ dưới 18 tuổi cần có người giám hộ hoặc cha mẹ đồng hành trong hầu hết các giao dịch. Việc chuẩn bị đúng giấy tờ và hiểu rõ quyền hạn sẽ giúp quá trình công chứng diễn ra nhanh chóng, tránh tranh chấp pháp lý về sau.