Mất di chúc thì thủ tục công chứng thực hiện ra sao?
Mất di chúc là tình huống xảy ra khá phổ biến khi người để lại di sản đã lập di chúc hợp pháp nhưng bản gốc bị thất lạc, không còn giữ được. Trường hợp này gây nhiều khó khăn cho người thừa kế khi thực hiện thủ tục công chứng khai nhận di sản. Hiểu rõ quy định pháp lý, trình tự và hướng giải quyết khi di chúc bị mất sẽ giúp gia đình tránh tranh chấp, rút ngắn thời gian xử lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng đóng vai trò gì trong việc hợp pháp hóa giao dịch giữa các cá nhân?
I. Khái niệm và cơ sở pháp lý điều chỉnh việc mất di chúc ⚖️
1. Khái niệm di chúc và mất di chúc
Di chúc: văn bản thể hiện ý chí của người để lại tài sản theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015.
Mất di chúc: bản di chúc hợp pháp bị thất lạc, không còn giữ được bản gốc, dẫn đến không có cơ sở trình nộp cho cơ quan công chứng.
2. Căn cứ pháp lý liên quan
📌 Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 630 – 643 về di chúc và thừa kế theo di chúc) 📌 Luật Công chứng 2014 (Điều 57 – 61 về công chứng văn bản khai nhận và thỏa thuận phân chia di sản)
II. Mất di chúc có ảnh hưởng gì đến thủ tục công chứng? 📜
1. Khi mất di chúc: không thể công chứng theo di chúc
Theo Điều 630 BLDS 2015, di chúc chỉ có hiệu lực khi có bản gốc hợp lệ. 👉 Vì vậy, không có bản gốc → không đủ căn cứ để chứng minh ý chí của người đã mất → không thể công chứng theo di chúc.
2. Hướng xử lý khi mất di chúc
Có hai trường hợp pháp luật cho phép áp dụng:
✅ Có bản sao chứng thực hoặc bản sao lưu tại tổ chức hành nghề công chứng: vẫn có thể công chứng theo di chúc.
✅ Không còn bất kỳ bản sao nào: chuyển sang thừa kế theo pháp luật theo Điều 649 BLDS 2015.
>>> Xem thêm: Dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu có hỗ trợ người dân chuẩn hóa hồ sơ nguồn gốc đất theo quy định?
III. Thủ tục công chứng khi mất di chúc 🧾
Thủ tục công chứng khi MẤT DI CHÚC theo thừa kế pháp luật
Do mất di chúc khiến không còn giấy tờ hợp lệ để chứng minh ý chí, gia đình thực hiện theo quy trình dưới đây:
1. Hồ sơ cần chuẩn bị
📁 Giấy tờ gồm:
Giấy chứng tử của người để lại di sản
Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân: sổ hộ khẩu, giấy khai sinh…
🔸 Bước 1: Nộp hồ sơ tại tổ chức công chứng Công chứng viên kiểm tra hồ sơ và xác định áp dụng thừa kế theo pháp luật.
🔸 Bước 2: Niêm yết thừa kế tại UBND cấp xã Theo Điều 18 Luật Công chứng 2014, văn bản khai nhận/thỏa thuận phân chia di sản phải niêm yết 15 ngày.
🔸 Bước 3: Lập và ký văn bản thừa kế Các đồng thừa kế đến ký trực tiếp trước mặt công chứng viên.
🔸 Bước 4: Nhận văn bản công chứng
IV. Ví dụ minh họa thực tế 📊
Gia đình ông A tại Hà Nội cho biết ông A đã lập di chúc để lại căn nhà cho ba người con. Tuy nhiên, sau khi ông A qua đời, bản di chúc gốc bị thất lạc.
Gia đình tìm kiếm nhưng không có bản gốc và không lưu tại phòng công chứng.
Do không chứng minh được di chúc hợp pháp, phòng công chứng hướng dẫn thực hiện thủ tục thừa kế theo pháp luật.
Ba người con trở thành hàng thừa kế thứ nhất theo Điều 651 BLDS 2015.
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản được công chứng sau khi niêm yết 15 ngày.
👉 Kết quả: Thủ tục hoàn tất hợp pháp dù mất di chúc, nhưng tài sản chia theo pháp luật, không theo ý nguyện của ông A.
>>> Xem thêm: Công chứng ủy quyền phải đảm bảo những yêu cầu pháp lý nào để văn bản có giá trị?
V. Khi nào có thể công chứng theo di chúc dù đã mất bản gốc? ✅
Trường hợp MẤT DI CHÚC nhưng còn bản sao hợp lệ
Bạn vẫn có thể công chứng theo di chúc nếu:
Có bản sao chứng thực do UBND xã, phường cấp
Có bản sao lưu tại văn phòng công chứng (trường hợp di chúc lập tại tổ chức công chứng)
Có bản chụp kèm theo chứng cứ xác minh tính hợp lệ (được công chứng viên đánh giá từng trường hợp)
Nếu đáp ứng được một trong những điều kiện trên, công chứng viên vẫn có thể xem xét theo di chúc.
VI. Lưu ý quan trọng🔍
Không thể công chứng theo di chúc nếu không có bản gốc hoặc bản sao hợp lệ.
Nên kiểm tra lại tủ hồ sơ, ngân hàng, văn phòng công chứng nơi người lập di chúc từng đến.
Nếu còn bản ghi âm, video về việc lập di chúc: chỉ mang giá trị tham khảo, không thay thế văn bản di chúc theo luật.
Người thừa kế nên thống nhất sớm để tránh tranh chấp khi di chúc bị mất.
Kết luận ✅
Trường hợp mất di chúc là vấn đề gây nhiều vướng mắc pháp lý nhưng hoàn toàn có hướng xử lý rõ ràng. Nếu còn bản sao hợp lệ, gia đình vẫn có thể công chứng theo di chúc. Nếu không còn bất kỳ bản sao nào, thủ tục sẽ chuyển sang thừa kế theo pháp luật. Hiểu rõ căn cứ luật và quy trình công chứng giúp gia đình tránh tranh cãi, thực hiện đúng trình tự và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
