Công chứng ngoài trụ sở ở khu vực nông thôn: Những vấn đề thường gặp
Tại nhiều địa phương, đặc biệt là vùng nông thôn, nhu cầu công chứng ngoài trụ sở nông thôn ngày càng gia tăng do điều kiện đi lại khó khăn, người dân cao tuổi chiếm tỷ lệ lớn và các giao dịch dân sự gắn liền với đất đai, nhà ở. Tuy nhiên, việc thực hiện công chứng ngoài trụ sở tại khu vực nông thôn lại phát sinh không ít vướng mắc về pháp lý, hồ sơ và điều kiện thực tế. Không ít trường hợp văn bản công chứng sau đó bị tranh chấp hoặc bị xem xét lại giá trị pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ phân tích những vấn đề thường gặp khi công chứng ngoài trụ sở ở khu vực nông thôn dưới góc độ pháp luật công chứng hiện hành.
Đặc thù của công chứng ngoài trụ sở ở khu vực nông thôn
Khác với khu vực đô thị, công chứng ngoài trụ sở ở nông thôn thường diễn ra trong điều kiện cơ sở hạ tầng hạn chế, khoảng cách địa lý xa trung tâm và trình độ tiếp cận pháp luật của người dân không đồng đều. Các giao dịch phổ biến chủ yếu liên quan đến chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất, nhà ở, tài sản gắn liền với đất.
Trong bối cảnh đó, việc áp dụng hình thức công chứng ngoài trụ sở cần được xem xét chặt chẽ hơn nhằm bảo đảm đúng quy định pháp luật và hạn chế rủi ro tranh chấp về sau.
Vấn đề thứ nhất: Hiểu sai về điều kiện được công chứng ngoài trụ sở
Một vấn đề thường gặp trong công chứng ngoài trụ sở nông thôn là người dân cho rằng chỉ cần ở xa văn phòng công chứng hoặc đi lại khó khăn là đương nhiên được công chứng ngoài trụ sở. Cách hiểu này chưa hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật.
Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định: “Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp người yêu cầu công chứng không thể đến trụ sở vì lý do chính đáng”. Như vậy, khoảng cách địa lý hay sự bất tiện trong đi lại chưa chắc đã được coi là “lý do chính đáng” nếu người yêu cầu vẫn có khả năng di chuyển.
Việc hiểu sai điều kiện này dẫn đến nhiều trường hợp yêu cầu công chứng ngoài trụ sở không được chấp thuận, gây tâm lý bức xúc cho người dân.
Vấn đề thứ hai: Hồ sơ pháp lý về đất đai không đầy đủ, thiếu thống nhất
Tại khu vực nông thôn, hồ sơ đất đai, nhà ở thường tồn tại nhiều bất cập như giấy chứng nhận cấp từ lâu, thông tin chưa cập nhật biến động, ranh giới thực tế không rõ ràng hoặc có tranh chấp tiềm ẩn.
Khi thực hiện công chứng ngoài trụ sở, công chứng viên gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ. Luật Công chứng quy định: “Công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp của giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng”. Nếu hồ sơ không rõ ràng, công chứng viên có quyền từ chối công chứng để tránh rủi ro pháp lý.
>>> Xem thêm: Ưu điểm nổi bật củadịch vụ sổ đỏ trọn gói tại các văn phòng công chứng uy tín
Vấn đề thứ ba: Khó khăn trong việc xác minh ý chí tự nguyện
Một yêu cầu cốt lõi của hoạt động công chứng là bảo đảm ý chí tự nguyện của các bên. Tuy nhiên, trong môi trường nông thôn, việc công chứng ngoài trụ sở thường diễn ra tại nhà riêng, nơi có sự присутств của nhiều người thân trong gia đình.
Trong những tình huống này, công chứng viên khó đánh giá liệu các bên có thực sự tự nguyện hay chịu sự chi phối, tác động từ người khác hay không. Đây là vấn đề nhạy cảm và là nguyên nhân khiến nhiều công chứng viên thận trọng hoặc từ chối công chứng ngoài trụ sở tại khu vực nông thôn.
Vấn đề thứ tư: Nhầm lẫn giữa xác nhận của chính quyền cơ sở và công chứng
Một thực trạng khá phổ biến ở nông thôn là người dân nhầm lẫn giữa xác nhận chữ ký của Ủy ban nhân dân cấp xã với công chứng của tổ chức hành nghề công chứng. Không ít trường hợp cho rằng việc đã có xác nhận của chính quyền địa phương là đủ, nên yêu cầu công chứng ngoài trụ sở chỉ mang tính hình thức.
Tuy nhiên, pháp luật quy định rõ giá trị và thẩm quyền của công chứng khác với xác nhận hành chính. Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ và giá trị thi hành cao hơn, đồng thời kéo theo trách nhiệm pháp lý lớn hơn đối với công chứng viên.
>>> Xem thêm: Công chứng tặng cho tài sản khi người được tặng là trẻ vị thành niên
Vấn đề thứ năm: Rủi ro pháp lý cho công chứng viên khi công chứng ngoài trụ sở nông thôn
Công chứng ngoài trụ sở ở khu vực nông thôn thường tiềm ẩn rủi ro cao do điều kiện xác minh hạn chế, thông tin không đầy đủ và khả năng phát sinh tranh chấp sau này lớn.
Luật Công chứng quy định: “Công chứng viên chịu trách nhiệm trước pháp luật về văn bản công chứng do mình thực hiện”. Do đó, nếu việc công chứng ngoài trụ sở nông thôn được thực hiện khi chưa đủ căn cứ pháp lý, công chứng viên có thể phải chịu trách nhiệm kỷ luật, xử phạt hoặc bồi thường thiệt hại.
Một số lưu ý để hạn chế rủi ro khi công chứng ngoài trụ sở ở nông thôn
Thứ nhất, người dân cần chủ động chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý về tài sản, đặc biệt là giấy tờ đất đai, trước khi yêu cầu công chứng.
Thứ hai, cần trao đổi rõ ràng với tổ chức hành nghề công chứng về lý do công chứng ngoài trụ sở, tránh tâm lý coi đây là dịch vụ mặc nhiên được đáp ứng.
Thứ ba, công chứng viên cần ghi nhận rõ lý do công chứng ngoài trụ sở và quá trình xác minh trong hồ sơ công chứng để làm căn cứ pháp lý về sau.
Kết luận
Có thể thấy, công chứng ngoài trụ sở nông thôn là nhu cầu thực tế và chính đáng trong nhiều trường hợp, nhưng cũng tiềm ẩn không ít vấn đề pháp lý phức tạp. Việc hiểu đúng điều kiện, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tôn trọng đánh giá chuyên môn của công chứng viên là yếu tố then chốt để bảo đảm an toàn pháp lý cho giao dịch. Công chứng ngoài trụ sở chỉ thực sự phát huy ý nghĩa khi được thực hiện đúng quy định và phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường hợp cụ thể.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
