Có cần sự đồng ý của các đồng thừa kế khác khi từ chối nhận di sản không?
Trong quá trình phân chia di sản thừa kế, không ít trường hợp một người thừa kế muốn từ chối nhận phần tài sản của mình. Tuy nhiên, vấn đề được đặt ra là: việc từ chối này có cần sự đồng ý của những người đồng thừa kế khác không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật, căn cứ rõ ràng, đồng thời minh họa bằng ví dụ thực tế để giúp bạn hiểu rõ bản chất pháp lý của vấn đề này.
⚖️ Căn cứ pháp lý về sự đồng ý của đồng thừa kế khi từ chối di sản
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 620: Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản.
Điều 659: Phân chia di sản theo thỏa thuận của những người thừa kế.
Điều 660: Nguyên tắc chia di sản theo phần của từng người thừa kế.
Luật Công chứng 2014:
Điều 40 – 42: Thủ tục công chứng hợp đồng, giao dịch, bao gồm văn bản thỏa thuận phân chia di sản và văn bản từ chối nhận di sản.
👉 Từ những quy định trên, có thể thấy: Việc từ chối nhận di sản là quyền cá nhân của từng người thừa kế, không phụ thuộc vào ý chí hay sự đồng ý của các đồng thừa kế khác. Tuy nhiên, việc từ chối này phải được thực hiện hợp pháp, tự nguyện và đúng thời điểm.
🧾 Quy định về quyền từ chối di sản không cần sự đồng ý của người khác
🔹 1. Quyền cá nhân trong việc từ chối nhận di sản
Theo khoản 1 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.”
Điều này có nghĩa là:
Mỗi người thừa kế tự quyết định việc có nhận hay không nhận phần di sản được hưởng;
Việc từ chối là quyền độc lập, không cần sự đồng thuận của những người thừa kế khác;
Chỉ cần người đó lập văn bản từ chối hợp pháp và thực hiện trước thời điểm chia di sản.
🔹 2. Trách nhiệm pháp lý nếu việc từ chối vi phạm quy định
Nếu người thừa kế từ chối nhận di sản để tránh nghĩa vụ trả nợ, hoặc có dấu hiệu gây thiệt hại đến quyền lợi của người khác, văn bản từ chối có thể bị tuyên vô hiệu theo Điều 124 và Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015.
🧩 Trường hợp ngoại lệ: Khi cần xem xét ý kiến của đồng thừa kế
Dù việc từ chối di sản là quyền cá nhân, nhưng trong một số trường hợp, việc từ chối có thể ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của các đồng thừa kế khác, ví dụ:
💡 Khi văn bản từ chối ảnh hưởng đến tỷ lệ phân chia tài sản
Nếu một người từ chối nhận di sản mà không nêu rõ phần từ chối được xử lý như thế nào, thì theo quy định tại Điều 651 BLDS 2015, phần đó sẽ được chia lại cho các người thừa kế còn lại theo tỷ lệ tương ứng. → Trong trường hợp này, các đồng thừa kế cần thống nhất lại việc chia phần còn lại, nhưng không phải là sự đồng ý đối với việc từ chối ban đầu.
💡 Khi người từ chối thay mặt người khác (trẻ em, người mất năng lực hành vi)
Theo Điều 136 – 139 Bộ luật Dân sự 2015, nếu người từ chối là người được giám hộ, việc từ chối phải có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền hoặc tổ chức giám sát giám hộ. → Khi đó, không phải là “đồng thừa kế” đồng ý, mà là cơ quan giám hộ xem xét để bảo vệ quyền lợi cho người được đại diện.
🧠 Ví dụ minh họa thực tế từ chối nhận di sản
Tình huống 1: Ông A mất, để lại 1 căn nhà cho 3 người con: B, C và D. Sau khi khai nhận di sản, anh B không muốn nhận phần của mình và lập văn bản từ chối nhận di sản tại văn phòng công chứng.
Phân tích:
Anh B có quyền tự từ chối theo Điều 620 BLDS 2015.
Không cần có sự đồng ý của chị C hay anh D.
Sau khi anh B từ chối, phần của anh B được chia đều cho C và D (theo khoản 2 Điều 620 BLDS).
✅ Kết luận: Anh B không cần sự đồng ý của các đồng thừa kế khác, chỉ cần văn bản từ chối được lập đúng quy định.
Tình huống 2: Bà H mất, để lại một mảnh đất trị giá 2 tỷ cho hai con, trong đó người con nhỏ (14 tuổi) có người giám hộ là cha ruột. Cha muốn thay mặt con từ chối phần di sản này.
Phân tích:
Đây là trường hợp có người giám hộ.
Việc từ chối của người giám hộ phải được xem xét nhằm bảo đảm quyền lợi của người được giám hộ.
Công chứng viên chỉ chứng nhận khi có xác nhận hoặc chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền.
✅ Kết luận: Không cần sự đồng ý của đồng thừa kế, nhưng phải có sự chấp thuận của cơ quan giám hộ để đảm bảo tính hợp pháp.
Việc từ chối nhận di sản không cần sự đồng ý của các đồng thừa kế khác, vì đây là quyền độc lập của mỗi người thừa kế. Tuy nhiên, việc từ chối phải đảm bảo tự nguyện, hợp pháp, đúng thời điểm và đúng hình thức để tránh bị tuyên vô hiệu. Trong các trường hợp đặc biệt như có người chưa thành niên hoặc người mất năng lực hành vi, việc từ chối cần có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền để bảo đảm quyền lợi chính đáng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
