Công ty giữ lương, giữ sổ BHXH: người lao động nên xử lý ra sao?
Tình trạng doanh nghiệp giữ lương giữ BHXH đang xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt khi người lao động nghỉ việc, xảy ra tranh chấp hoặc mâu thuẫn với quản lý. Hành vi này không chỉ vi phạm luật lao động mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền hưởng chế độ, thời gian đóng BHXH và thu nhập thiết yếu của người lao động. Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp cố tình kéo dài thời gian bàn giao để gây áp lực, khiến người lao động lúng túng không biết phải xử lý thế nào. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn pháp lý đầy đủ để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong những tình huống này.
1. Giữ lương, giữ sổ BHXH có phải là hành vi trái pháp luật?
1.1. Giữ lương là hành vi vi phạm luật
Theo “Điều 94 Bộ luật Lao động 2019”, người sử dụng lao động phải trả lương đầy đủ và đúng thời hạn. Bất kỳ hành vi nào như:
Giữ lương để ép người lao động ký biên bản;
Giữ lương vì lý do kỷ luật nhưng không có quyết định hợp pháp;
Trả lương chậm để gây sức ép…
đều được xem là vi phạm pháp luật.
1.2. Giữ sổ BHXH là hành vi cấm hoàn toàn
Theo “Khoản 3 Điều 48 Bộ luật Lao động 2019” và “Điều 21 Luật BHXH 2014”, khi chấm dứt hợp đồng, doanh nghiệp phải trả lại sổ BHXH và tài liệu liên quan cho người lao động. Giữ lại sổ BHXH – dù bất kỳ lý do gì – đều là hành vi trái luật.
Ngoài ra, theo “Điểm b Khoản 4 Điều 41 Nghị định 12/2022/NĐ-CP”, hành vi không trả sổ BHXH có thể bị phạt tới 40 triệu đồng.
>>> Xem thêm: Lý do bạn nên làmcông chứng nhà đất tại văn phòng chuyên nghiệp
2. Vì sao doanh nghiệp thường giữ lương hoặc giữ sổ BHXH?
Một số lý do thường gặp:
Ép người lao động ký thỏa thuận bất lợi (bồi thường, nghỉ việc tự nguyện…);
Giữ để chờ kiểm kê tài sản;
Mâu thuẫn khi chấm dứt hợp đồng;
Doanh nghiệp khó khăn tài chính;
Doanh nghiệp cố tình gây khó khăn cho việc chốt BHXH.
Dù lý do gì, hành vi này vẫn vi phạm nghiêm trọng quyền lợi hợp pháp của người lao động.
Nếu việc giữ lương hoặc giữ BHXH gây thiệt hại thực tế (mất quyền hưởng chế độ, chậm nhận trợ cấp thất nghiệp, chậm hưởng thai sản…), người lao động có quyền yêu cầu bồi thường theo “Điều 360 Bộ luật Dân sự 2015”.
>>> Xem thêm: Cách chọn văn phòng công chứng đáng tin cậy cho công chứng thừa kế
4. Cách xử lý cụ thể khi bị công ty giữ lương, giữ sổ BHXH
4.1. Bước 1: Gửi yêu cầu bằng văn bản
Văn bản cần nêu rõ:
Tiền lương bị giữ;
Thời gian bị giữ;
Tình trạng không được trả sổ BHXH;
Yêu cầu trả trong thời hạn 3–5 ngày.
Gửi văn bản để tạo chứng cứ khi khiếu nại hoặc khởi kiện.
4.2. Bước 2: Khiếu nại đến doanh nghiệp
Theo “Luật Khiếu nại 2011”, người lao động có quyền khiếu nại lần đầu đến người sử dụng lao động. Thời hạn giải quyết từ 10–30 ngày.
4.3. Bước 3: Khiếu nại lên Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội
Trường hợp doanh nghiệp không giải quyết hoặc cố tình trì hoãn, người lao động có thể gửi đơn khiếu nại lần hai. Cơ quan thanh tra có quyền:
Lập biên bản xử phạt;
Buộc trả lương và sổ BHXH ngay lập tức.
4.4. Bước 4: Gửi yêu cầu lên cơ quan BHXH
Nếu doanh nghiệp không chốt sổ, người lao động có thể gửi đơn đến BHXH cấp huyện, kèm:
Hợp đồng lao động;
Quyết định nghỉ việc;
Thông tin quá trình đóng BHXH.
BHXH có quyền yêu cầu doanh nghiệp phối hợp chốt sổ.
4.5. Bước 5: Khởi kiện ra Tòa án
Theo “Điều 188 Bộ luật Lao động 2019”, tranh chấp về tiền lương và BHXH là tranh chấp phải hòa giải, trừ các trường hợp doanh nghiệp không trả sổ BHXH hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng.
Tòa án có thể buộc doanh nghiệp:
Trả toàn bộ lương bị giữ;
Trả lãi chậm trả;
Trả sổ BHXH;
Bồi thường thiệt hại thực tế.
5. Một số lưu ý quan trọng để tránh rủi ro
Không ký bất kỳ biên bản ép buộc nào khi bị giữ lương;
Luôn yêu cầu biên nhận bàn giao tài sản khi nghỉ việc;
Giữ lại bản sao hợp đồng lao động, bảng lương, thông báo nội bộ…;
Nếu doanh nghiệp có dấu hiệu mất khả năng thanh toán, cần khiếu nại ngay để tránh mất quyền lợi.
Kết luận
Hành vi giữ lương giữ BHXH là hành vi trái pháp luật và xâm phạm nghiêm trọng quyền lợi của người lao động. Hiểu đúng quy định, thực hiện đúng trình tự khiếu nại và sử dụng đầy đủ quyền pháp lý sẽ giúp người lao động nhanh chóng lấy lại lương, sổ BHXH và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
