Trình tự ký kết và xác nhận văn bản từ chối nhận di sản
Trong quá trình thực hiện thủ tục thừa kế, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản theo quy định của Bộ luật Dân sự. Tuy nhiên, việc từ chối này phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực hợp pháp. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết trình tự ký kết văn bản từ chối nhận di sản, căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành, kèm ví dụ minh họa thực tế giúp bạn dễ hiểu và áp dụng đúng.
⚖️ Căn cứ pháp lý về trình tự ký kết văn bản từ chối nhận di sản
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 620: Quyền từ chối nhận di sản của người thừa kế.
Điều 621 – 624: Các trường hợp không được hưởng di sản và quy định về thời điểm, hình thức từ chối.
Luật Công chứng 2014:
Điều 40 – 42: Quy định về thủ tục công chứng hợp đồng, giao dịch.
Điều 44: Người yêu cầu công chứng, người ký văn bản công chứng.
Thông tư 01/2020/TT-BTP: Hướng dẫn nghiệp vụ công chứng, quy định cụ thể về việc lập và ký văn bản.
👉 Theo các quy định trên, việc từ chối nhận di sản chỉ hợp pháp khi người từ chối tự nguyện, nhận thức rõ hậu quả pháp lý và ký kết đúng trình tự, đúng thẩm quyền.
📄 Trình tự ký kết văn bản từ chối nhận di sản
🔹 Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu công chứng
Người yêu cầu công chứng cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:
Dự thảo văn bản từ chối nhận di sản (nếu có);
Giấy tờ tùy thân của người từ chối (CMND/CCCD/hộ chiếu);
Giấy chứng tử của người để lại di sản;
Giấy tờ chứng minh quyền hưởng di sản (giấy khai sinh, hộ khẩu…);
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, đăng ký xe, cổ phần…);
Các giấy tờ khác theo yêu cầu của tổ chức hành nghề công chứng.
Công chứng viên sẽ tiếp nhận, kiểm tra tính đầy đủ và hợp pháp của hồ sơ trước khi tiến hành các bước tiếp theo.
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏbao gồm những loại đất nào được cấp sổ?
🔹 Bước 2: Kiểm tra điều kiện và ý chí của người từ chối
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có thể từ chối nhận di sản nhưng phải bảo đảm các điều kiện:
Việc từ chối không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của người đó đối với người khác;
Việc từ chối phải được lập thành văn bản và được công chứng, chứng thực hợp pháp;
Việc từ chối phải thực hiện trước khi chia di sản.
Công chứng viên sẽ phỏng vấn, xác định rõ:
Người từ chối có năng lực hành vi dân sự đầy đủ hay không;
Có bị ép buộc hoặc lừa dối trong quá trình lập văn bản không;
Hiểu rõ hậu quả của việc từ chối (mất quyền thừa kế phần tài sản tương ứng).
Nếu có dấu hiệu nghi ngờ về ý chí tự nguyện, công chứng viên có quyền tạm dừng hoặc từ chối công chứng.
🔹 Bước 3: Ký kết và xác nhận văn bản từ chối nhận di sản
Sau khi xác định hồ sơ hợp lệ và ý chí tự nguyện, các bên sẽ tiến hành ký văn bản:
Người từ chối nhận di sản ký hoặc điểm chỉ trước mặt công chứng viên.
Công chứng viên kiểm tra lại toàn bộ nội dung, ghi lời chứng và ký xác nhận.
Văn bản được đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng theo đúng quy định tại Điều 45 Luật Công chứng 2014.
Người yêu cầu công chứng nhận lại bản chính văn bản từ chối sau khi đóng phí công chứng.
⏱ Thời gian giải quyết thông thường: từ 01 – 02 ngày làm việc kể từ khi hồ sơ hợp lệ.
🧩 Lưu ý khi thực hiện trình tự ký kết văn bản từ chối nhận di sản
💡 1. Phải lập văn bản trước khi chia di sản
Nếu việc từ chối được lập sau khi tài sản đã chia, văn bản đó không còn giá trị pháp lý. (Theo khoản 3 Điều 620 BLDS 2015).
💡 2. Không được ủy quyền cho người khác ký thay
Việc từ chối di sản phải do người thừa kế trực tiếp ký, trừ trường hợp có người đại diện theo pháp luật (ví dụ người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự).
💡 3. Văn bản phải thể hiện rõ phạm vi và nội dung từ chối
Công chứng viên chỉ chứng nhận khi văn bản nêu rõ:
Tình huống: Ông A mất, để lại căn nhà đứng tên riêng cho 3 người con. Trong đó, chị B đang sống ở nước ngoài không có nhu cầu nhận di sản và muốn từ chối phần của mình.
Phân tích:
Chị B lập văn bản từ chối nhận di sản tại Lãnh sự quán Việt Nam ở nước sở tại (có giá trị công chứng).
Văn bản được gửi về Việt Nam để nộp kèm hồ sơ thừa kế.
Công chứng viên tại Việt Nam xác nhận hợp pháp hóa lãnh sự và chấp nhận văn bản.
✅ Trường hợp này, trình tự ký kết văn bản từ chối nhận di sản được thực hiện đúng quy định và có giá trị pháp lý hoàn toàn.
Trình tự ký kết và xác nhận văn bản từ chối nhận di sản là một thủ tục pháp lý quan trọng, bảo đảm việc từ chối thừa kế được thực hiện đúng quy định, tự nguyện và hợp pháp. Người thừa kế nên chủ động tìm hiểu kỹ các bước, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng uy tín để đảm bảo an toàn pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
