Quy trình tiếp nhận hồ sơ công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Khi một người thừa kế không muốn nhận phần di sản được chia, họ có quyền lập văn bản từ chối nhận di sản theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, để văn bản này có giá trị pháp lý, người thừa kế cần thực hiện thủ tục công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình tiếp nhận công chứng văn bản từ chối di sản theo đúng quy định của pháp luật, kèm căn cứ, lưu ý và ví dụ minh họa thực tế giúp bạn hiểu rõ hơn. 💼👇
>>> Xem thêm:Văn phòng công chứng có thể lưu trữ hồ sơ công chứng trong bao lâu?
📚 Căn cứ pháp lý về công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Các quy định điều chỉnh trực tiếp việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản gồm:
Bộ luật Dân sự 2015
Điều 620: Quy định quyền từ chối nhận di sản.
Điều 612 – 615: Quy định về người thừa kế và thời điểm, địa điểm mở thừa kế.
Luật Công chứng 2014
Điều 40 – 44: Quy định về hồ sơ, trình tự và thủ tục công chứng.
Điều 7: Nghĩa vụ của công chứng viên trong việc kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ.
Thông tư 01/2020/TT-BTP: Hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ công chứng, trong đó có quy định cụ thể về việc tiếp nhận, kiểm tra và xử lý hồ sơ công chứng di sản thừa kế.
🏢 Tổng quan về quy trình tiếp nhận công chứng văn bản từ chối di sản
Theo quy định hiện hành, quy trình tiếp nhận công chứng văn bản từ chối nhận di sản gồm 5 bước cơ bản: 1️⃣ Tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng. 2️⃣ Kiểm tra, xác minh tính hợp pháp của hồ sơ. 3️⃣ Soạn thảo và kiểm tra nội dung văn bản từ chối di sản. 4️⃣ Ký kết, ghi lời chứng và công chứng. 5️⃣ Lưu trữ hồ sơ và trả kết quả cho người yêu cầu.
Dưới đây là nội dung chi tiết từng bước. 👇
🗂️ Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng từ chối di sản
Người thừa kế hoặc đại diện hợp pháp của họ đến tổ chức hành nghề công chứng (phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng) để nộp hồ sơ.
📄 Hồ sơ bao gồm:
Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu của tổ chức công chứng).
Giấy tờ nhân thân: CMND/CCCD, hộ chiếu, sổ hộ khẩu.
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Di chúc (nếu có).
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản (sổ đỏ, sổ tiết kiệm…).
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, quyết định của tòa…).
📘 Ví dụ minh họa: Bà A là con của ông B, sau khi ông B mất, bà được hưởng 1/3 căn nhà theo di chúc. Tuy nhiên, bà A muốn từ chối phần di sản này. Khi đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ, bà nộp đầy đủ giấy tờ nêu trên để công chứng viên tiếp nhận hồ sơ.
>>> Xem thêm: Những lỗi thường gặp khi làm sổ đỏ và cách khắc phục cùngdịch vụ sổ đỏchuyên nghiệp
🔍 Bước 2: Kiểm tra, xác minh tính hợp pháp của hồ sơ
Sau khi tiếp nhận, công chứng viên kiểm tra kỹ tính hợp lệ của giấy tờ.
Người yêu cầu có đủ năng lực hành vi dân sự không.
Hồ sơ chứng minh quyền sở hữu, quan hệ thừa kế có hợp pháp không.
Việc từ chối nhận di sản có nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản không (theo khoản 3 Điều 620 BLDS 2015).
Nếu phát hiện hồ sơ thiếu, công chứng viên yêu cầu bổ sung. Nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc giả mạo, hồ sơ sẽ bị từ chối tiếp nhận.
📘 Ví dụ thực tế: Anh C đến công chứng văn bản từ chối di sản nhưng chỉ mang bản sao giấy chứng tử photo, không có bản sao chứng thực hợp lệ. Công chứng viên không thể tiếp nhận hồ sơ, yêu cầu anh C bổ sung giấy tờ đầy đủ.
🖋️ Bước 3: Soạn thảo và kiểm tra nội dung văn bản từ chối di sản
Khi hồ sơ hợp lệ, công chứng viên sẽ soạn thảo văn bản từ chối nhận di sản theo mẫu chuẩn pháp lý.
💬 Nội dung cần có:
Thông tin người từ chối nhận di sản (họ tên, ngày sinh, CMND/CCCD).
Thông tin về người để lại di sản.
Lý do từ chối nhận di sản (tự nguyện, không bị ép buộc).
Cam kết việc từ chối không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản.
Ngày, địa điểm lập văn bản và chữ ký.
📘 Ví dụ minh họa: Văn bản của bà A nêu rõ:
“Tôi, Nguyễn Thị A, sinh năm 1972, con ruột của ông Nguyễn Văn B (đã mất), nay tự nguyện lập văn bản này để từ chối nhận phần di sản thừa kế là 1/3 căn nhà tại Quận 3, TP.HCM. Việc từ chối này hoàn toàn tự nguyện, không vì mục đích trốn tránh nghĩa vụ tài sản.”
✍️ Bước 4: Ký kết, chứng nhận và ghi lời chứng
Sau khi người yêu cầu đọc kỹ văn bản, nếu đồng ý nội dung, họ sẽ ký hoặc điểm chỉ trước mặt công chứng viên.
Công chứng viên tiến hành:
Ghi lời chứng theo đúng mẫu của Điều 46 Luật Công chứng 2014.
Ký, đóng dấu công chứng và ghi vào sổ công chứng điện tử (nếu có).
💡 Lưu ý: Nếu người yêu cầu không biết chữ, công chứng viên phải đọc lại toàn bộ nội dung, có người làm chứng hợp pháp và ghi rõ lý do điểm chỉ.
📁 Bước 5: Lưu trữ hồ sơ và trả kết quả
Sau khi công chứng xong, hồ sơ được lưu trữ tối thiểu 20 năm tại tổ chức hành nghề công chứng theo Điều 62 Luật Công chứng 2014.
Người yêu cầu sẽ được trả bản chính văn bản công chứng và có thể yêu cầu bản sao chứng thực nếu cần nộp cho các cơ quan khác (UBND, tòa án, ngân hàng…).
📘 Ví dụ: Sau khi nhận bản chính, bà A mang văn bản từ chối đến Phòng Tài nguyên & Môi trường để loại tên khỏi danh sách đồng thừa kế trong hồ sơ nhà đất.
⚠️ Lưu ý quan trọng khi thực hiện quy trình tiếp nhận công chứng văn bản từ chối di sản
💡 1. Thời điểm từ chối nhận di sản: Theo khoản 3 Điều 620 BLDS 2015, chỉ được từ chối trước khi chia di sản. Sau khi đã chia xong, văn bản từ chối sẽ không có giá trị pháp lý.
💡 2. Người đại diện ký thay: Nếu người thừa kế chưa đủ 18 tuổi hoặc mất năng lực hành vi, chỉ người đại diện theo pháp luật mới được ký thay, và phải vì lợi ích của người được đại diện.
💡 3. Hồ sơ phải hợp lệ, rõ ràng: Giấy tờ bị tẩy xóa, sửa chữa hoặc có nghi ngờ giả mạo sẽ không được tiếp nhận.
✅ Quy trình tiếp nhận công chứng văn bản từ chối di sản được quy định chặt chẽ nhằm đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp và tránh tranh chấp về sau. ✅ Người thừa kế nên chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, cung cấp thông tin trung thực, và thực hiện thủ tục trước khi di sản được chia để văn bản có giá trị pháp lý cao nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
