Khởi kiện tranh chấp đất liền kề nên khởi kiện hình thức nào?

Trong thực tiễn, tranh chấp đất liền kề xảy ra khá phổ biến, đặc biệt khi ranh giới, mốc giới hoặc quyền sử dụng đất chưa được xác định rõ ràng. Vấn đề đặt ra là: người dân nên lựa chọn khởi kiện tranh chấp đất liền kề theo thủ tục dân sự hay hành chính để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ căn cứ pháp lý, cách phân biệt và ví dụ minh họa cụ thể.

>>> Xem thêm: Phí dịch vụ tại văn phòng công chứng được tính như thế nào?

1. ⚖️ Khởi kiện tranh chấp đất liền kề là gì?

👉 Khởi kiện tranh chấp đất liền kề là việc người dân gửi đơn đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền yêu cầu giải quyết mâu thuẫn về quyền sử dụng đất, ranh giới, lối đi chung hoặc hành vi lấn chiếm đất giữa các thửa đất liền kề.

📌 Căn cứ pháp lý:

Điều 203 Luật Đất đai 2013: “Tranh chấp đất đai mà các bên không hòa giải được tại UBND cấp xã thì có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân.”
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Luật Tố tụng Hành chính 2015.

>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh nhanh, gọn, đảm bảo đúng quy trình và chi phí hợp lý

2. 🏠 Khi nào nên khởi kiện dân sự trong tranh chấp đất liền kề?

2.1. Trường hợp áp dụng

Khởi kiện dân sự được áp dụng khi tranh chấp mang bản chất dân sự giữa cá nhân, hộ gia đình, tổ chức. Ví dụ:

Tranh chấp về ranh giới, mốc giới giữa hai thửa đất.
Tranh chấp về lối đi chung giữa các hộ gia đình.
Tranh chấp do lấn chiếm đất liền kề.

2.2. Ví dụ minh họa

👨‍🌾 Ông A và ông B có đất liền kề nhau. Ông B xây tường rào lấn sang đất ông A 0,5m. Sau khi UBND xã tổ chức hòa giải nhưng không thành, ông A nộp đơn khởi kiện dân sự tranh chấp đất liền kề tại TAND huyện để yêu cầu xác định lại ranh giới đất.

3. 🏛️ Khi nào nên khởi kiện hành chính trong tranh chấp đất liền kề?

3.1. Trường hợp áp dụng

Khởi kiện hành chính được áp dụng khi tranh chấp xuất phát từ quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan Nhà nước, ví dụ:

UBND cấp huyện cấp sổ đỏ sai ranh giới.
Cơ quan Nhà nước từ chối hoặc chậm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Xem thêm: Tố cáo cán bộ bao che hành vi lấn chiếm đất: thủ tục thế nào?

3.2. Ví dụ minh họa

👨‍👩‍👦 Ông C và ông D có đất liền kề. UBND huyện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông C nhưng diện tích lại lấn sang phần đất của ông D. Ông D làm đơn khởi kiện hành chính để yêu cầu Tòa án hủy quyết định cấp sổ đỏ sai.

4. 🔍 So sánh khởi kiện dân sự và hành chính trong tranh chấp đất liền kề

Tiêu chí	Khởi kiện dân sự	Khởi kiện hành chính
Đối tượng	Tranh chấp quyền sử dụng đất giữa cá nhân, hộ gia đình	Quyết định hành chính, hành vi hành chính trái luật
Cơ sở pháp lý	Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015	Luật Tố tụng Hành chính 2015
Cơ quan giải quyết	TAND cấp huyện, cấp tỉnh	TAND cấp huyện hoặc cấp tỉnh (tùy đối tượng bị kiện)
Kết quả	Xác định quyền sử dụng đất, buộc chấm dứt hành vi lấn chiếm	Hủy hoặc sửa đổi quyết định hành chính trái pháp luật

>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục pháp lý dễ dàng hơn

khởi kiện tranh chấp đất liền kề

5. 📑 Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất liền kề

5.1. Hồ sơ khởi kiện

Đơn khởi kiện (theo mẫu).
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ liên quan.
Biên bản hòa giải tại UBND xã (theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP).
Tài liệu, chứng cứ chứng minh tranh chấp (ảnh chụp, đo đạc, biên bản xác minh…).

5.2. Nộp đơn tại Tòa án có thẩm quyền

Nếu khởi kiện dân sự → TAND cấp huyện nơi có đất tranh chấp.
Nếu khởi kiện hành chính → TAND cấp tỉnh hoặc cấp huyện (tùy đối tượng bị kiện).

Xem thêm:

>>> Trường hợp nào hành vi lấn chiếm đất đai có thể bị xử lý hình sự?

>>> Tố cáo cán bộ bao che hành vi lấn chiếm đất: thủ tục thế nào?

>>> Lấn chiếm đất dự án: Những rủi ro và cách đòi lại quyền lợi

✅ Kết luận: Nên khởi kiện dân sự hay hành chính?

Nếu tranh chấp phát sinh giữa cá nhân, hộ gia đình với nhau → nên khởi kiện dân sự.
Nếu tranh chấp phát sinh do quyết định hành chính của cơ quan Nhà nước → nên khởi kiện hành chính.

Xem thêm: Cách chứng minh quyền sử dụng đất khi xảy ra tranh chấp liền kề

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.