Quyền hủy bỏ văn bản thỏa thuận tài sản riêng đã công chứng: Các trường hợp được phép
Hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng công chứng là một hành vi pháp lý không phổ biến nhưng lại có ý nghĩa lớn trong các tranh chấp hôn nhân hoặc thay đổi ý chí giữa vợ và chồng. Theo pháp luật Việt Nam, việc hủy bỏ văn bản thỏa thuận về tài sản riêng đã công chứng chỉ được thực hiện trong một số trường hợp cụ thể. Bài viết dưới đây sẽ phân tích các căn cứ pháp lý, điều kiện, trình tự và ví dụ thực tế giúp bạn hiểu rõ vấn đề này.
1. Căn cứ pháp lý về thỏa thuận tài sản riêng và việc công chứng
1.1. Quy định về thỏa thuận tài sản riêng
Theo Điều 38 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, vợ chồng có quyền thỏa thuận xác lập chế độ tài sản riêng, tài sản chung, hoặc thay đổi chế độ tài sản trong hôn nhân thông qua hợp đồng.
Điều 47 Luật này quy định:
“Trong trường hợp vợ chồng có thỏa thuận xác lập chế độ tài sản theo thỏa thuận thì thỏa thuận đó phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực.”
1.2. Công chứng thỏa thuận tài sản riêng
>>> Xem thêm: Từ A đến Z về Phí công chứng: Tất cả những thông tin bạn cần đều ở đây.
Khi một văn bản thỏa thuận tài sản riêng được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng, nó có giá trị pháp lý ràng buộc đối với các bên ký kết, trừ khi bị tuyên vô hiệu hoặc bị hủy bỏ theo đúng trình tự pháp luật.
2. Khi nào được phép hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng công chứng?
2.1. Trường hợp các bên tự nguyện đồng ý hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng
Căn cứ theo Điều 51 Luật Công chứng 2014:
“Người yêu cầu công chứng có quyền yêu cầu hủy bỏ văn bản đã công chứng nếu có sự đồng ý của tất cả các bên tham gia.”
Tức là nếu vợ và chồng cùng tự nguyện đồng ý về việc hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng đã công chứng trước đó, họ có thể lập một văn bản thỏa thuận hủy bỏ, được công chứng tại tổ chức công chứng.
2.2. Trường hợp một bên yêu cầu tuyên bố văn bản thỏa thuận tài sản riêng vô hiệu
Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự bị tuyên bố vô hiệu nếu:
Bị giả tạo
Một bên bị nhầm lẫn, lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
Người tham gia không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ tại thời điểm ký
Nếu thỏa thuận tài sản riêng công chứng rơi vào một trong các trường hợp trên, bên bị thiệt hại có quyền khởi kiện ra Tòa án yêu cầu tuyên bố vô hiệu, từ đó văn bản được xem là không còn hiệu lực.
>>> Xem thêm: Ngoài di chúc và hợp đồng, văn phòng công chứng còn có thể hỗ trợ bạn những dịch vụ nào khác?
3. Trình tự thực hiện việc hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng công chứng
3.1. Trường hợp cả hai bên đồng ý hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng
Chuẩn bị văn bản đề nghị hủy bỏ văn bản đã công chứng
Hai bên đến tổ chức công chứng nơi đã thực hiện công chứng trước đó
Ký vào văn bản thỏa thuận hủy bỏ
Công chứng viên xác nhận và ghi chú vào sổ công chứng
3.2. Trường hợp tranh chấp yêu cầu tuyên văn bản vô hiệu
Bên yêu cầu nộp đơn khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền
Cung cấp chứng cứ chứng minh lý do vô hiệu (lừa dối, cưỡng ép,…)
Tòa án thụ lý và xét xử theo thủ tục tố tụng dân sự
Nếu có bản án tuyên văn bản vô hiệu, thì thỏa thuận tài sản riêng không còn giá trị
4. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Cả hai vợ chồng đồng thuận hủy bỏ
Anh Hùng và chị Nga lập thỏa thuận tài sản riêng, xác định căn hộ A là của riêng chị Nga. Một năm sau, cả hai muốn chuyển tài sản đó thành tài sản chung. Họ cùng đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ để lập văn bản hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng công chứng. Công chứng viên ghi nhận sự đồng thuận và thực hiện thủ tục hủy bỏ theo luật.
Trường hợp 2: Một bên yêu cầu vô hiệu vì bị cưỡng ép
Anh Bình ký vào văn bản xác lập tài sản riêng với vợ là chị Mai trong tình trạng bị ép buộc và không đọc kỹ nội dung. Sau đó, anh phát hiện mình mất quyền đối với nhà đất. Anh nộp đơn ra Tòa án yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu vì bị cưỡng ép. Tòa xét xử và tuyên văn bản đó vô hiệu theo Điều 131 BLDS 2015.
5. Hệ quả pháp lý sau khi hủy bỏ văn bản thỏa thuận
Hủy bỏ thỏa thuận tài sản riêng công chứng là quyền của các bên nếu có sự đồng thuận hoặc nếu văn bản bị phát hiện vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, thủ tục này đòi hỏi sự chính xác và đầy đủ về mặt pháp lý. Do đó, người dân nên tham khảo tư vấn từ công chứng viên hoặc luật sư có kinh nghiệm để đảm bảo quyền lợi.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
