Không được giải thích hậu quả pháp lý: Có hủy công chứng?
Trong hoạt động công chứng, việc ký kết hợp đồng không chỉ đơn thuần là sự thể hiện ý chí của các bên mà còn phải bảo đảm người tham gia hiểu rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của giao dịch. Pháp luật công chứng đặt ra nghĩa vụ giải thích công chứng như một nguyên tắc bắt buộc nhằm bảo vệ bên yếu thế và phòng ngừa tranh chấp. Trên thực tế, nếu người ký không được giải thích đầy đủ hậu quả pháp lý của hợp đồng, văn bản công chứng có thể bị Tòa án xem xét hủy bỏ.
Nghĩa vụ giải thích công chứng là trách nhiệm pháp lý của công chứng viên trong việc:
Giải thích rõ quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng;
Làm rõ ý nghĩa pháp lý và hậu quả pháp lý của việc giao kết hợp đồng;
Bảo đảm người ký kết tự nguyện, nhận thức đầy đủ và không bị nhầm lẫn.
Nghĩa vụ này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với người cao tuổi, người ít hiểu biết pháp luật hoặc các giao dịch có giá trị lớn như mua bán, chuyển nhượng nhà đất.
2. Cơ sở pháp lý của nghĩa vụ giải thích công chứng
2.1. Quy định của Luật Công chứng 2014
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật về văn bản công chứng. Đồng thời, Điều 40 và Điều 41 Luật Công chứng 2014 quy định công chứng viên có trách nhiệm:
Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng;
Giải thích rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của việc giao kết hợp đồng cho các bên.
Như vậy, nghĩa vụ giải thích công chứng là nghĩa vụ bắt buộc, không phải quyền lựa chọn của công chứng viên.
2.2. Liên hệ với Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi chủ thể tham gia hoàn toàn tự nguyện và có nhận thức đầy đủ. Việc không được giải thích hậu quả pháp lý có thể dẫn đến nhầm lẫn, hiểu sai bản chất giao dịch, làm ảnh hưởng đến điều kiện có hiệu lực của hợp đồng.
Những thiếu sót này có thể làm cho ý chí của người ký không phản ánh đúng nhận thức thực tế.
4. Hủy văn bản công chứng khi vi phạm nghĩa vụ giải thích công chứng
4.1. Căn cứ hủy văn bản công chứng
Theo Điều 5 và Điều 52 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên vô hiệu. Khi xác định công chứng viên không thực hiện đúng nghĩa vụ giải thích công chứng, Tòa án có thể tuyên:
Hợp đồng vô hiệu do vi phạm điều kiện có hiệu lực;
Hủy văn bản công chứng tương ứng.
4.2. Mối quan hệ giữa vi phạm nghĩa vụ giải thích và hiệu lực hợp đồng
Việc không giải thích đầy đủ hậu quả pháp lý không đương nhiên làm hợp đồng vô hiệu. Tuy nhiên, nếu chứng minh được rằng:
Người ký không hiểu rõ bản chất giao dịch;
Ý chí bị nhầm lẫn hoặc không tự nguyện;
thì đây là căn cứ quan trọng để Tòa án xem xét hủy văn bản công chứng.
>>> Xem thêm:Dịch vụ công chứng lấy ngay tại văn phòng công chứng Hà Nội
5. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên
Khi vi phạm nghĩa vụ giải thích công chứng, công chứng viên có thể phải chịu:
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo Luật Công chứng 2014;
Trách nhiệm kỷ luật nghề nghiệp;
Trường hợp nghiêm trọng, có thể bị thu hồi thẻ công chứng viên.
Điều này cho thấy nghĩa vụ giải thích công chứng không chỉ mang tính hình thức mà là trách nhiệm pháp lý thực chất.
6. Ví dụ minh họa từ thực tiễn về nghĩa vụ giải thích công chứng
Một cụ bà ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho người thân tại văn phòng công chứng. Công chứng viên không giải thích rõ hậu quả pháp lý của việc tặng cho không điều kiện, khiến cụ bà cho rằng vẫn có quyền đòi lại đất. Sau đó phát sinh tranh chấp, Tòa án xác định cụ bà không được giải thích đầy đủ hậu quả pháp lý, từ đó tuyên hợp đồng vô hiệu và hủy văn bản công chứng.
>>> Xem thêm: Cách kiểm tra sổ đỏ giả online giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí
Kết luận
Nghĩa vụ giải thích công chứng là một trong những trụ cột bảo đảm tính an toàn và minh bạch của hoạt động công chứng. Khi người ký hợp đồng không được giải thích đầy đủ hậu quả pháp lý, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu và hủy bỏ. Do đó, việc tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ giải thích không chỉ bảo vệ quyền lợi của người tham gia giao dịch mà còn bảo đảm uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>>Phí công chứng được tính theo quy định pháp luật nào và bao gồm những khoản gì?
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
