Cho vay bị lừa đảo – Khi hợp đồng vay chỉ là cái cớ
Bạn cho người quen vay một khoản tiền, đầy đủ hợp đồng, chữ ký rõ ràng. Nhưng chỉ vài tuần sau, người đó biến mất, không có khả năng trả nợ, thậm chí lộ rõ dấu hiệu “lừa đảo vay tiền”. Không ít người trong hoàn cảnh này rơi vào bế tắc vì nghĩ rằng có hợp đồng vay là chắc chắn đòi được tiền. Vấn đề là: có hợp đồng vay không đồng nghĩa với việc không bị lừa đảo. Vậy làm sao phân biệt ranh giới giữa giao dịch dân sự thật sự và hành vi lạm dụng hợp đồng để chiếm đoạt tài sản?
>>> Xem thêm: Hãy cẩn thận với những chi tiết tưởng nhỏ nhưng “chết người” trong Hợp đồng vay tiền.
⚖️ Căn cứ pháp lý phân biệt vay tiền thật và hành vi lừa đảo
Theo quy định của “Bộ luật Dân sự 2015”, Điều 463:
“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả tài sản.”
Tuy nhiên, nếu bên vay không có ý định trả nợ ngay từ đầu, thậm chí sử dụng thủ đoạn gian dối để vay tiền rồi bỏ trốn, thì hành vi đó có thể cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174 “Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)”:
“Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm…”
Khi nào hợp đồng vay trở thành công cụ cho hành vi lừa đảo?
Có dấu hiệu gian dối ngay từ đầu
Bên vay không có khả năng tài chính để trả nợ nhưng vẫn cố tình cam kết
Cung cấp thông tin giả (giả mạo giấy tờ, địa chỉ, nghề nghiệp)
Dùng lý do vay tiền để chuyển cho bên thứ ba không liên quan
Ngay sau khi nhận tiền thì cắt liên lạc hoặc bỏ trốn
Những biểu hiện này cho thấy ý định chiếm đoạt tài sản có thể đã hình thành trước khi giao kết hợp đồng, chứ không phải do “không có khả năng trả nợ sau này”.
Tuy nhiên, theo thực tiễn xét xử và hướng dẫn của TANDTC:
“Nếu bên vay sử dụng hợp đồng vay tiền như công cụ để hợp thức hóa hành vi gian dối, thì đó không còn là giao dịch dân sự nữa mà là thủ đoạn trong tội phạm hình sự.”
Điểm mấu chốt là mục đích ngay từ đầu: vay để trả nợ hay vay để chiếm đoạt?
Ông H quen biết anh T qua mạng xã hội, được T mời đầu tư với lãi suất cao. Ông H chuyển 500 triệu đồng qua tài khoản cá nhân của T sau khi ký “giấy vay tiền” viết tay. Sau đó, T cắt liên lạc, sim điện thoại không liên lạc được, địa chỉ cư trú là giả. Công an vào cuộc và xác định T từng thực hiện hành vi tương tự với nhiều người. T bị khởi tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, và giấy vay tiền trở thành một trong các tang chứng cho hành vi chiếm đoạt.
Làm gì khi nghi ngờ mình bị lừa đảo vay tiền?
✅ Tập hợp chứng cứ:
Hợp đồng vay tiền, sao kê chuyển khoản
Tin nhắn, email, ghi âm, hình ảnh liên quan
Nhân chứng (nếu có)
✅ Nộp đơn tố giác tội phạm tại công an nơi cư trú của người vay hoặc nơi xảy ra hành vi nhận tiền
✅ Không ký thỏa thuận xóa nợ hoặc miễn trách nhiệm, vì có thể bị xem là đồng ý dân sự và mất quyền tố giác hình sự
Kết luận
Dù hình thức là một hợp đồng dân sự, nhưng nếu hợp đồng đó chỉ là cái cớ để lừa tiền, người vay hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự. Ranh giới giữa “cho vay bị quỵt nợ” và “bị lừa đảo vay tiền” nằm ở chỗ: ý chí và hành vi của bên vay tại thời điểm vay mượn. Đừng để một bản hợp đồng sơ sài làm bạn mất trắng tài sản và mất luôn cơ hội đòi lại quyền lợi pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
