Ảnh hưởng quyền người thứ ba: Văn bản công chứng có bị hủy?
Văn bản công chứng thường được xem là “lá chắn pháp lý” cho các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng đã được công chứng đều mặc nhiên hợp pháp và không thể bị xem xét lại. Trong thực tiễn xét xử, nhiều hợp đồng tuy đáp ứng hình thức công chứng nhưng nội dung hoặc hệ quả thực hiện lại xâm phạm nghiêm trọng quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba. Khi đó, vấn đề hủy công chứng người thứ ba được đặt ra như một cơ chế cần thiết nhằm bảo vệ công bằng và trật tự pháp lý trong các quan hệ dân sự.
>>> Xem thêm: Top 10 văn phòng công chứng hỗ trợ dịch vụ pháp lý uy tín cho khách hàng
1. Người thứ ba trong giao dịch dân sự được hiểu như thế nào?
1.1. Khái niệm người thứ ba
Trong giao dịch dân sự, người thứ ba là người không trực tiếp ký kết hợp đồng, nhưng có quyền, nghĩa vụ hoặc lợi ích hợp pháp bị ảnh hưởng bởi việc xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt hợp đồng đó.
Người thứ ba có thể là:
Đồng chủ sở hữu tài sản;
Người có quyền sử dụng, quyền hưởng dụng hợp pháp;
Người thừa kế;
Bên nhận bảo đảm, bên đang tranh chấp tài sản;
Cá nhân, tổ chức có quyền lợi liên quan khác theo quy định pháp luật.
1.2. Nguyên tắc bảo vệ người thứ ba ngay tình
Pháp luật dân sự Việt Nam luôn đề cao nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người thứ ba, đặc biệt là người thứ ba ngay tình. Do đó, mọi giao dịch dù đã được công chứng nhưng gây thiệt hại nghiêm trọng cho người thứ ba đều có thể bị xem xét lại về hiệu lực pháp lý.
2. Hợp đồng công chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người thứ ba có bị hủy công chứng người thứ ba không?
2.1. Các dạng vi phạm thường gặp
Trên thực tế, hợp đồng công chứng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến người thứ ba trong các trường hợp như:
Chuyển nhượng tài sản thuộc sở hữu chung nhưng thiếu sự đồng ý của đồng chủ sở hữu;
Định đoạt tài sản đang là di sản thừa kế khi chưa phân chia;
Chuyển nhượng tài sản đang thế chấp, kê biên hoặc tranh chấp;
Lập hợp đồng nhằm tẩu tán tài sản, trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba;
Giao dịch làm mất hoặc hạn chế quyền hợp pháp đã được xác lập của người khác.
Những trường hợp này cho thấy việc công chứng chỉ bảo đảm về mặt hình thức, không loại trừ khả năng vi phạm quyền lợi của chủ thể khác.
Khi đó, căn cứ hủy công chứng người thứ ba có thể được xác lập.
3. Căn cứ pháp lý hủy công chứng người thứ ba để đảm bảo quyền lợi cho họ
3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội và không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
Ngoài ra, các quy định về giao dịch vô hiệu cũng cho phép Tòa án tuyên vô hiệu hợp đồng khi nội dung giao dịch xâm hại nghiêm trọng quyền lợi của người thứ ba, dù giao dịch đó đã được công chứng.
3.2. Căn cứ theo Luật Công chứng 2014 để hủy công chứng người thứ ba
Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên hủy nếu:
Việc công chứng vi phạm pháp luật;
Nội dung hợp đồng trái quy định pháp luật, xâm phạm quyền lợi hợp pháp của người khác.
Do đó, hủy công chứng người thứ ba là hệ quả pháp lý tất yếu khi văn bản công chứng không bảo đảm nguyên tắc bảo vệ quyền lợi của các chủ thể liên quan.
4. Hệ quả pháp lý của việc hủy công chứng người thứ ba
4.1. Đối với hợp đồng và các bên ký kết
Khi văn bản công chứng bị hủy:
Hợp đồng bị coi là không có giá trị pháp lý;
Các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu;
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường cho người bị ảnh hưởng, bao gồm cả người thứ ba.
4.2. Đối với người thứ ba
Việc hủy văn bản công chứng:
Khôi phục hoặc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba;
Ngăn chặn việc tẩu tán, chiếm đoạt hoặc định đoạt trái pháp luật tài sản;
Tạo cơ sở pháp lý để người thứ ba yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hỗ trợ người dân hoàn thiện thủ tục pháp lý nhanh chóng
5. Ý nghĩa của việc hủy công chứng người thứ ba trong thực tiễn
Việc hủy công chứng khi hợp đồng ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người thứ ba có ý nghĩa:
Bảo đảm công bằng và trật tự pháp lý trong giao dịch dân sự;
Khẳng định công chứng không phải là “vỏ bọc” hợp pháp cho các giao dịch trái luật;
Nâng cao trách nhiệm của công chứng viên trong việc thẩm tra chủ thể, tài sản và quyền lợi liên quan.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thuê nhà có cần công chứng không? Nếu có thì công chứng ở đâu?
Kết luận
Hủy công chứng người thứ ba là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những chủ thể không trực tiếp tham gia giao dịch nhưng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hợp đồng công chứng. Trong mọi trường hợp, giá trị của công chứng không thể vượt lên trên nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền của người khác. Việc nhận diện đúng ranh giới này giúp các bên tham gia giao dịch chủ động phòng ngừa rủi ro và bảo đảm tính an toàn pháp lý lâu dài.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
